Over deze belangrijke competentie moet elke teamleider beschikken
Teamleider word je niet zomaar. Of je jezelf nu in de toekomst als teamleider ziet of je al een ervaren teamleider bent, het is essentieel om kennis van de basisvaardigheden te hebben en over de juiste eigenschappen te beschikken. Maar er is één competentie voor een teamleider het allerbelangrijkste.
Maar voordat we deze essentiële competentie onthullen, leggen wij eerst uit:
- In welke soorten teams je onderscheid kunt maken
- Hoe je een slechte of motiverende teamleider herkent
- Hoe je als teamleider groei stimuleert
Verschillende soorten teams
Voordat wij de cruciale eigenschap voor teamleiders geven, is het ook goed om te kijken naar welke soort teams er bestaan. Want volgens Eddie Obeng – auteur, organisatietheoreticus en vaak beschreven als “een leidende revolutionair” – hebben niet alle teams hetzelfde soort leiderschap nodig. De verschillende soorten teams kun je onderscheiden in:
Orkestteam
Dit team weet wat er moet gebeuren en hoe zij dat moeten aanpakken. Alle onderdelen lopen in steeds herhalende patronen in elkaar over. Voor individuele leden is er relatief weinig vrijheid. Dit is vooral te zien bij technische diensten, hulplijnen, helpdesks, overheidsdiensten en in fabrieken.
Het orkestteam heeft een “dirigent” nodig: een teamleider die de touwtjes in handen neemt. Deze teamleider houdt zich bezig met kwaliteitsbewaking- en aanscherping. De valkuil is eventueel de neiging naar micromanagement.
Queesteteam
Dit team weet wat de uitkomst moet zijn, maar heeft vraagtekens bij de aanpak. Dit team is op een queeste: op zoek naar de oplossing of aanpak van een uniek probleem. Denk bijvoorbeeld aan bouwprojecten.
Omdat het queesteteam goed moet zijn getraind en gericht moet blijven werken, betekent dit dat de teamleider veel meer aanwezig is en de rol van “meedenkend” voorman op zich moet nemen. De valkuil hierbij is dat de teamleider eventueel als een “dictator” kan overkomen.
Expeditieteam
In tegenstelling tot het queesteteam, weet dit team wel hoe ze iets moeten aanpakken, maar niet wat eruit gaat komen. Het expeditieteam werkt met heldere en telkens herhaalde handelingen, maar op termen die vooralsnog ongedefinieerd of onbekend zijn. Denk hierbij aan klinisch werk in ziekenhuizen en universiteiten.
Voor een expeditieteam is een teamleider nodig die het team vooral feedback geeft en uitdaagt ten aanzien van de prestatie. De eventuele valkuil is dat de teamleider de grip op het doel kan kwijtraken.
Improvteam
Het improvteam werkt met betrekkelijk weinig zekerheid of overeenstemming: “We weten niet wat we moeten doen, ook niet hoe het aan te pakken.” Dit team is dus vooral goed in improvisatie. Denk hierbij aan innovatie- of ontwikkelteams.
Bij een improvteam zijn er allerlei leer- en ontdekkingscycli te verwachten, waarbij de teamleider vooral reflectief en coachend kan zijn. De eventuele valkuil van de teamleider bij een improvteam is dat hij kan vervreemden van het team.
Slechte of motiverende teamleider: wat roept de teamleider op?
In het boek TeamCoaching – gezamenlijke reflectie als motor voor prestatie van Erik de Haan staat een belangrijke vraag:
“Als jij in een overleg of een presentatie zit of welke taak dan ook uitvoert in het kader van je werk en opeens voegt jouw baas zich bij jou in de kamer of zaal, hoe voel je je dan? Geremd en argwanend bekeken? Of gesterkt en gewaardeerd?”
Geeft de werknemer hier antwoord op, dan heeft diegene meteen antwoord op de vraag of hij of zij een goede teamleider heeft. Om het antwoord op de vraag te geven, kun je een onderscheid maken in “slechte” en “motiverende” teamleiders.
Slechte teamleiders
Slechte teamleiders hebben minimaal één, maar meestal meerdere tekortkomingen. Ineffectieve leiders blijken zich meestal niet bewust te zijn van hun zwakheden. Een ineffectieve teamleider herken je onder andere aan de volgende eigenschappen:
- Gebrek aan energie en enthousiasme
- Geen heldere visie en richting
- Beslissingen nemen die volgens collega’s en ondergeschikten niet in het beste belang van de organisatie zijn
- Niet willen samenwerken
- Niet het goede voorbeeld geven: vooral anderen of de omstandigheden de schuld geven
- Verzetten tegen nieuwe ideeën
- Niet leren van fouten
- Geen motivatie om anderen te helpen bij hun ontwikkeling
Motiverende teamleiders
Een motiverende teamleider zorgt ervoor dat de teamleden hun werk kunnen doen onder de juiste werkomstandigheden en in een fijne werksfeer. Een motiverende teamleider heeft de volgende eigenschappen:
- Duidelijke visie en strategie
- Kan een geïntegreerde teamomgeving creëren
- Maakt de juiste keuzes
- Kan goed coachen
- Communiceert, deelt informatie en luistert
- Doet niet aan micromanagement
- Is productief en resultaatgericht
Groei stimuleren als teamleider
Als teamleider hoef je niet alles te kunnen. Maar een van de belangrijkste eigenschappen is wel om de medewerkers te helpen in hun ontwikkeling. Hoe ontwikkelt een teamleider eigenlijk het stimuleren van de groei van medewerkers? In het essay Remarkable leaders develop others geeft Kevin Eikenberry de volgende suggesties:
Blijf flexibel
De teamleider moet kunnen omgaan met plotselinge afmeldingen of een conflict op de werkvloer. Daarom is het voor een teamleider van groot belang om flexibel te blijven. Daarbij kan de teamleider dankzij een flexibele instelling de medewerkers toestaan een andere werkmethode toe te passen dan deze professional zelf zou doen.
Deel de verantwoordelijkheden
Medewerkers vinden het fijn als ze ergens in betrokken worden. Als een teamleider zijn verantwoordelijkheden deelt, kan hij de medewerkers meteen steunen in hun ontwikkeling, omdat ze op die manier veel meer leren.
Help het team
Is er een hoge werkdruk? Snapt een medewerker iets niet? Dan is het de taak van de teamleider om de handen uit de mouwen te steken. Hierbij moet hij opletten dat hij de taak niet overneemt, maar vraagt hoe hij de medewerker het beste kan helpen.
Laat de medewerkers in hun waarde
Soms maken de medewerkers fouten en moet de teamleider hun gedrag corrigeren. Hierbij mag de teamleider nooit vergeten dat dit het gedrag is, en niet de persoon zelf. Een teamleider steunt de medewerkers als hij hen waardeert.
Bied steun bij de beoogde doelen
Als de teamleider de doelstellingen weet van de teamleden, kan hij de medewerkers helpen deze doelstellingen te behalen. De doelen van de medewerkers ondersteunen is de beste manier om teamleiderschap te tonen.
Moedig aan
Sommige resultaten zijn misschien niet meteen om over naar huis te schrijven. Maar de moeite die de medewerkers hebben gedaan, is het zeker waard om te prijzen. Met feedback, coaching en mentoring helpt de teamleider om het resultaat te verbeteren.
Vier successen
Heeft het team de doelen behaald? Dan is het als teamleider belangrijk om dit succes te vieren. Op die manier blijven de medewerkers gemotiveerd en zullen zij zich nog meer inzetten.
De belangrijkste competentie van een teamleider: Leer je mensen leren
Een teamleider is op het moment waarop het team prestaties moet leveren wellicht niet altijd aanwezig. Het kan zijn dat de medewerkers het zelf op moeten knappen. Dan is het belangrijk dat het team zo goed mogelijk is voorbereid.
Een teamleider kan het leerproces wel stimuleren. Bijvoorbeeld door nieuwe problemen in te brengen en dan de voortgang te verstoren. De medewerkers moeten hierop inspelen en de teamleider kan bijsturen waar nodig.
Daarom is de belangrijkste competentie die een teamleider moet ontwikkelen: leer je mensen leren.
Bron: Managersonline.nl